Liệt nửa người là khi mất hẳn hoặc giảm vận động ở nửa mặt, một chân và một tay, kèm theo có tổn thương một hoặc nhiều dây thần kinh sọ não. Do tổn thương bó tháp nên rối loạn vận động là chủ yếu, còn rối loạn có cảm giác là phụ.

Triệu chứng lâm sàng:

Hội chứng liệt nửa người gặp trong 2 trường hợp:

  • Liệt kèm theo hôn mê
  • Liệt nhưng bệnh nhân vẫn tỉnh táo

1/ khi bệnh nhân hôn mê

Liệt thường ở thể mềm. Khi khám cần phát hiện liệt nửa mặt, một tay và một chân.

Liệt mặt:

Quan sát thấy rõ hoặc phát hiện nử mặt bằng cách gây đau, lấy tay ấn vào góc hàm, khiến bệnh nhân nhẵn mặt (nghiệm pháp Pie-Mari và Phoa – Pierre Maria et Poix)

  • Miệng bệnh kéo lệch sang bên lành
  • Nếp nhăn mũi há thấy rõ bên lành, mờ bên liệt
  • Khi thở, má bên liệt phập phồng theo nhịp thở

Liệt chi:

Quan sát một lúc lâu sẽ thấy một tay và một chân người bệnh không cử động. Nếu véo làm đau bệnh nhân thì chỉ thấy có một bên chi phản ứng lại. Khi nâng hai tay hoặc chân bệnh nhân lên rồi bỏ rơi sẽ thấy chi bên liệt rơi nhanh xuống trước.

Liệt nửa người do tai biến!
Liệt nửa người do tai biến!

Sờ nắn: Cơ bên liệt mềm nhẽo, trương lực cơ giảm

Khám phản xạ:

  • Phản xạ gân xương bên liệt giảm hoặc mất.
  • Phản xạ da bụng bên liệt mất
  • Có dấu hiệu Babinski bên liệt

Có rối loạn cơ tròn: Đái ỉa không tự chủ

2/ Khi bệnh nhân tỉnh táo:

Trương hợp liệt nhẹ:

Liệt mặt: Khó thấy phải bảo bệnh nhân tròn miệng thổi sao, nhưng bệnh nhân chúm môi khó khăn và không thổi được sao. Khi bệnh nhân cười, sẽ thấy miệng bị méo về bên lành.

Liệt chi: Các chi liệt nhẹ nên bệnh nhân vẫn cử động được tuy nhiên yếu hơn bên lành. Ta làm 2 nghiệm pháp sau đây:

  • Chi trên: Nghiệm pháp Bare, bệnh nhân đưa thẳng hai tay ra phía trước. Sau một lúc, tay bên liệt từ từ rơi xuống.
  • Chi dưới: Nghiệm pháp Mingazini, bệnh nhân nằm ngửa hai đùi thẳng góc với thân cẳng chân thẳng góc với đùi. Giữ tư thé đó một lúc, bên chân liệt do cơ lực yếu sẽ từ từ hạ xuống trước.

Trường hợp liệt rõ rệt:

Thường là ở thể co cứng nên liệt rõ hơn.

Liệt mặt: Khi bệnh nhân làm các động tác như trong thể liệt nhẹ thì các dấu hiệu rõ rệt hơn.

Liệt chi: Các chi có một tư thế đặc biệt: Do liệt chứng nên người bệnh thể hiện đầy đủ các triệu chứng của bó tháp kích thích:

  • Tay co lên ngực, bàn tay nắm chặt, ngón cái gấp vào trong.
  • Phản xạ gân xương tăng nhiều
  • Dấu hiệu Babinski rõ rệt
  • Chi dưới duỗi thẳng, bệnh nhân đi lại khó khắn.

Nguyên nhân:

Liệt kèm theo hôn mê:

Ở người già:

  • Chảy máu não do tăng huyết áp
  • Nhũn não do xơ vữa động mạch.

Ở người trẻ:

  • Tắc động mạch não do hẹp van hai lá
  • Lao màng não, viêm màng não

Liệt từ từ, khi bệnh nhân tỉnh:

  • Ở người già: Nhũn não
  • Ở người trẻ:
  • + Viêm màng trong tim loét sùi
  • + Viêm động mạch do giang mai

Chung cho mọi lứa tuổi: U não, áp xe não, túi phồng động mạch não.

Theo dõi chăm sóc và phòng biến chứng:

  • Bảo đảm dinh dưỡng đầy đủ
  • Khi bệnh nhân có hội chứng liệt nửa người: vấn đề chăm sóc hộ lý rất cần thiết và quan trọng.
  • Chống loét, chống mảng mục:Thay đổi tư thế cho bệnh nhân luôn, xoa bột tan vào những nơi tiếp xúc với giường nằm, vệ sinh thân thể sạch sẽ cho người bệnh.
  • Phục hồi chức năng được là tuỳ thuộc vào sự rèn luyện kiên trì và phương pháp điều trị có kế hoạch từng giai đoạn để phục hồi.
  • Điều trị lý liệu pháp có thể phục hồi chức năng vận động để người bệnh tự phục vụ được
  • Kiểm tra mắt, tai mũi họng để sớm phát hiện các biến chứng liệt dây thần kinh vận động: Mắt có bị lác không, có liệt màn hầu, dây thanh âm không.

Sử dụng thuốc đông y:

Sau khi sử lý đầy đủ các biện pháp trên, quý vị có thể tham khảo sử dụng bài thuốc đông y An Cung Trúc Hoàn của lương y Nguyễn Quý Thanh. Liên hệ tư vấn chi tiết theo: 0971818929 – 0947195131