Mùa hè thời tiết nắng nóng, thay đổi nhiệt độ đột ngột, nồng ẩm, oi bức khiến cơ thể dễ bị suy kiệt, mệt mỏi kéo dài, huyết áp tăng, sức để kháng giảm là những nguyên nhân gây ra hàng trăm loại bệnh khác nhau, trong đó có tai biến mạch máu não vv….

Khi vào mùa hè, cơ thể luôn hoạt động hết công suất để điều hoà thân nhiệt, việc tiết mồ hôi, duy trì thân nhiệt khiến chúng ta mất khá nhiều sức khoẻ. Vì vậy người có tiền sử huyết áp cao, tai biến, tiểu đường thường rất dễ gặp lại tai biến mạch máu não lần 2. Để giảm nguy cơ chúng ta phải biết phòng ngừa đúng cách.

Những lầm tưởng

Tai biến mạch máu não có thể gây tử vong chỉ trong vòng 72 giờ. Vì vậy khi bị tai biến phải biết ứng xử trí kịp thời để giảm tối đa hậu quả nghiêm trọng. Nhiều người thường nghĩ, tai biến chỉ sảy ra vào mùa lạnh, nhưng trên thực tế mùa nóng cũng dễ khiến bệnh tai biến quay lại hơn. Khi nhiệt độ ngày và đêm thay đổi quá lớn, kèm theo nóng ẩm, oi bức, mưa đột ngột dễ gây rối loạn về đông cầm máu, gây tai biến ở người trung niên. Nhóm người dễ bị tai biến nhất là những người bị lão hoá cao, cơ quan trong cơ thể không thích ứng kịp với biến đổi của môi trường.

Vì sao tai biến mạch máu não thường thấy trong mùa hè?
Vì sao tai biến mạch máu não thường thấy trong mùa hè?

Ngoài ra sự gia tăng bài tiết tuyến mồ hôi cũng là nguyên nhân dễ gây ra tai biến. Khi nhiệt độ cơ thể tăng đột ngột sẽ khiến hệ tuần hoàn bài tiết mồ hôi ra ngoài để giảm thân nhiệt ở mức ổn định. Sự bài tiết mồ hôi quá mức gây mất nước, muối dẫn đến giảm khối lượng tuần hoàn máu trong cơ thể. Nếu bù nước, muối không kịp thời sẽ dễ dẫn đến tụt huyết áp, thiếu máu não, tai biến thoáng qua.

Đối với một vài trường hợp có tiền sử tăng mỡ máu, xơ vữa động mạch, giảm khối lượng tuần hoàn sẽ gây ra hiên tượng cô đặc máu, lưu thông máu khó khăn, dễ hình thành huyết khối làm tắc lòng mạch não gây ra tai biến.

Các nguyên nhân và yếu tố nguy cơ

Tất cả mọi nguyên nhân từ trực tiếp đến gián tiếp đều có thể đóng góp vào việc gây ra chứng bệnh tai biến mạch máu não.

Sự thiếu, giảm tuần hoàn, khả năng cúng cấp máu, xưa vữa động mạch, huyết khối, tăng mỡ máu, đái tháo đường, rối loạn nhịp tim, bệnh van tim vv… đều là những nguyên nhân chủ yếu gây ra căn bệnh tai biến cực kỳ nguy hiểm này.

Một số nguy cơ gây ra tai biến ở ngươi cao tuổi là; uống ít nước, đi tiểu đêm, nhiều lần, gây ra hạ huyết áp, tư thế dậy đột ngột trên giường, tuyến tiền liệt, suy yếu bàng quang vv…

Ngoài ra những người bị thoái hoá đốt sống cổ, chèn ép động mạch đốt sống cổ cung cấp máu lên não, căng thẳng thần kinh, mất ngủ cũng dễ tai biến mạch máu não.

Xử trí ban đầu tai biến mạch máu não

Để xử trí kịp thời thì chúng ta phải nhận biết được biểu hiện của tai biến mạch máu não trước nhất. Nếu không biết được sẽ dễ dẫn đến nguy hiểm tới tính mạng. Người bị một trong các biểu hiện sau đây có khả năng gây ra tai biến như; rối loạn ý thức, co giật cục bộ, thiếu sót vận động hoặc giảm cảm giác (liệt, rối loạn cảm giác 1/2 người, liệt mặt); Rối loạn lời nói (nói khó, thất ngôn); Rối loạn thị giác (mù, bán manh).

Khi có biểu hiện trên cần xử trí đúng bằng cách: Người nhà nên nới lỏng quần áo và để người bệnh nằm trên mặt phẳng, giúp bệnh nhân có tư thế nằm nghiêng an toàn (gối đầu cao khoảng 30 độ và ở tư thế nằm nghiêng để tránh nguy cơ bị sặc do các chất tiết ra từ miệng). Cần phải thông khí cho bệnh nhân để tránh những cơn co giật. Tuyệt đối không cho bệnh nhân ăn, uống gì khi nghi ngờ bệnh nhân bị đột quỵ và không tự ý cho bệnh nhân uống bất kỳ một loại thuốc nào. Nếu bệnh nhân khó thở hoặc có biểu hiện ngừng thở thì người nhà hoặc người chứng kiến cần thực hiện hô hấp nhân tạo bằng miệng để tránh trường hợp bệnh nhân ngừng thở. Giúp bệnh nhân thở đều, thở sâu hơn và chậm hơn để họ bình tĩnh trở lại và máu cũng như ôxy có thể lưu thông lên não nhanh hơn.

Sau khi sơ cứu, cần nhanh chóng đưa người bệnh đến cơ sở y tế gần nhất để được cấp cứu kịp thời, tránh đưa bệnh nhân đi xa vì thời gian di chuyển kéo dài càng làm cho tình trạng bệnh sẽ nặng hơn và nguy cơ tử vong cao hơn.

Lời khuyên thầy thuốc

Muốn dự phòng tốt tai biến mạch não, mùa hè cần lưu ý: ăn đủ chất, uống đủ nước theo nhu cầu hoạt động của cơ thể. Chống được tăng mỡ máu vì tăng mỡ máu gây xơ vữa mạch não, cô đặc máu và tăng huyết áp. Hậu quả của tăng mỡ máu sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho tai biến mạch máu não xảy ra.

Dự phòng hiện tượng tăng cân quá mức, thừa cân, béo phì. Chống lão hóa, xơ vữa động mạch (chống tăng mỡ máu, không hút thuốc lá, điều trị tiểu đường, điều trị tăng huyết áp,…). Sử dụng điều hòa nhiệt độ hợp lý. Không sử dụng bia rượu nhiều vì uống bia rượu say gây ra giãn mạch, hạ huyết áp tư thế. Sử dụng thường xuyên gây gan nhiễm mỡ, tăng mỡ máu, xơ gan.

Nguồn: BS. Tuấn Anh/suckhoedoisong